Komendy w Linuksie

Może to nie należy już do konfiguracji samego shella, ale czasem warto kilka poznać. Dzięki nim wiele rzeczy będziesz w stanie zrobić znacznie szybciej. Ale zanim poznasz komendy, warto wiedzieć co nieco o strumieniach wejścia/wyjścia.

Przekierowanie strumienia wejścia/wyjścia

W systemie Linux istnieją trzy podstawowe strumienie, na których mogą operować programy. Strumień standardowego wejścia STDIN jest strumieniem, na którym do programu dostarczane są dane np. z klawiatury. Strumień standardowego wyjścia STDOUT to strumień danych wyrzucanych przez program, domyślnie wyświetlane są one w konsoli. Strumień błędów STDERR jest strumieniem, na który powinny trafiać wszystkie informacje o błędach, domyślnie jego zawartość jest wyświetlana w konsoli. Istotnym jest fakt, że strumienie można przekierowywać.

Przekierowanie z i do pliku

Aby przekierować zawartość strumienia wyjścia (domyślnie STDOUT) do pliku, należy użyć znaku większości. Przykład: grep TODO plik.c > todo.txt – spowoduje wrzucenie do pliku todo.txt wszystkich linijek pliku plik.c, które zawierają słowo TODO. Bez przekierowania, zostałyby one wyświetlone w konsoli. Jeśli plik todo.txt istniał wcześniej, zostanie nadpisany. Aby do niego dopisać na końcu, a nie nadpisać, należy użyć podwójnego znaku większości, czyli grep TODO plik.txt >> todo.txt.

Jeśli chcemy przekierować do pliku zawartość strumienia błędów (domyślnie STDERR), należy lekko zmodyfikować nasz przykład: grep TODO plik.c 2> bledy.txt – w tym przypadku plik bledy.txt będzie pusty, bo nie było żadnych błędów. Można przekierować zarówno strumień wyjścia jak i błędów jako grep TODO plik.c  > todo.txt 2>bledy.txt – błędy trafią do pliku bledy.txt, a interesujące nas linijki do todo.txt.

Jeśli chcemy przekierować na wejście (domyślnie STDIN) jakiegoś programu zawartość pliku, można to zrobić następująco: md5sum < plik.c –  zawartość pliku plik.c zostanie przekierowana na wejście programu md5sum (liczącego sumę MD5 tego co dostanie), więc na wyjściu dostaniemy sumę MD5 zawartości pliku plik.c. Można to połączyć np. z przekierowaniem wyjścia do pliku jako md5sum < plik.c > md5_plik.c.txt – w pliku md5_plik.c.txt będziemy mieć sumę MD5 pliku plik.c.

Przekierowanie strumienia z programu do programu

Aby przekierować wyjście (domyślnie STDOUT) jednego programu na wejście (domyślnie STDIN) drugiego programu, należy użyć znaku pipe, np. grep TODO plik.c | less – do programu less trafią (do podglądu) te linijki pliku plik.c, które zawierają słowo TODO. Jeśli plik wejściowy zawiera wiele takich linijek, polecenie ma całkiem spory sens :)

Przekierowania można kontynuować dalej: grep TODO plik.c |grep -v "code review" |less – wszystkie linijki pliku plik.c zawierające słowo TODO, zostaną przekierowane na wejście drugiej instancji programu grep, która odfiltruje te linijki, które zawierają ciąg „code review”, a wszystkie pozostałe zostaną przekierowane na wejście programu less.

Dla użytkowników edytora vim może się okazać istotną informacja, że można do niego przekierować wyjście jakiegoś polecenia w celu późniejszej edycji i np. zapisania na dysku. Przykład: grep -n TODO *.c |vim - (istotny jest oczywiście argument minus).

Odwrócony apostrof

Odwrócony apostrof pełni bardzo ważną rolę w uruchamianych poleceniach basha. Przy jego pomocy można zawartość wyjścia jednego programu podać jako argument do innego. Uruchomienie echo Jestem w katalogu `pwd` spowoduje wyświetlenie komunikatu w stylu „Jestem w katalogu /home/leniwy/podkatalog”. Zawartość wyjścia polecenia pwd (czyli nazwa bieżącego katalogu) została podana jako czwarty argument programu echo.

Komendy operacji na plikach i strumieniach

Inne przydatne komendy

Aliasy

Do konkretnych poleceń (wraz z argumentami) można tworzyć aliasy. Jeśli np. często wywołujesz polecenie find . -type f -name "*.h", możesz zrobić sobie do niego alias poprzez uruchomienie: alias find_h='find . -type f -name "*.h"'. Teraz możesz uruchomić find_h, co spowoduje wywołanie polecenia find, szukającego w bieżącym katalogu (i podkatalogach) plików *.h. Zapis zdecydowanie krótszy.

Historia poleceń

Jeśli już raz wywoływałeś jakieś złożone polecenie, możesz je ponownie uruchomić, przeszukując historię poleceń. W bashu wciśnij Ctrl+r, a następnie wpisz kilka pierwszych liter Twojego polecenia. Jeśli jest ono w historii, powinno się pojawić. Aby dla wpisanych liter szukać kolejnego polecenia w historii, powtórz Ctrl+r.

Całą historię możesz oczywiście zobaczyć przy pomocy polecenia history.

Skrypty powłoki bash

Bash, tak jak każda inna powłoka, pozwala na pisanie skryptów. Nie da się napisać jakiegoś bardzo zaawansowanego programu w czystym bashu, ale do wielu rzeczy się bardzo dobrze nadaje: umożliwia interakcję przez wprowadzanie danych z klawiatury, można robić pętle i instrukcje warunkowe – w sam raz do prostych rzeczy. Ponadto nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w skrypcie bashowym odpalić jakiś program i wynik jego działania obrabiać dalej.

Nie będę się rozpisywał nad tym co się da zrobić i jak to zrobić, bo to nie temat na ten artykuł, ale dla zachęty możesz zerknąć na przykładowy skrypt. Jak po samym kodzie nie wiesz jeszcze co robi – skopiuj do siebie i odpal :)

Przykładowy skrypt

#!/bin/bash
echo s. Listowanie rozmiarow
echo l. Listowanie wszystkich informacji o plikach
echo c. Listowanie plikow C

echo Prosze wprowadzic opcje:
read wybor

case $wybor in
    s) ls -s;;
    l) ls -l;;
    c) ls *.c;;
    *) echo Bledna opcja
esac

Inne ciekawostki które mogą się przydać

Pętla for podana „z palca”

Jeśli chodzi o wiersz poleceń, jak wiadomo można z jego poziomu odpalić jakiś program, czy wywołać komendę systemową. Ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zrobić coś bardziej zaawansowanego – można np. odpalić prostą pętelkę for: for plik in `ls -1 *.txt`; do iconv -f iso-8859-2 -t utf-8 $plik > utf8_$plik; done – dla każdego pliku w katalogu bieżącym odpali program iconv, który przekonwertuje plik z kodowania iso-8859-2 na utf-8 i  zapisze pod nazwą taką jak plik wejściowy, ale z prefiksem utf8_.

Problem z konsolowym mysql i historią zapytań

Jak ktoś korzysta z konsolowego klienta bazy MySQL, to być może na jakimś serwerze trafił na problem z działaniem skrótu Ctrl+r, przywołującego z historii wykonywane wcześniej zapytanie. Podobno (tak wyczytałem kiedyś na jakimś forum) jest to związane ze zmianą biblioteki libreadline na libedit. Aby przywrócić działanie Ctrl+r, załóż plik ~/.editrc i wpisz nim:

bind "^R" em-inc-search-prev